Χρήστος Ξενοκώστας: Η ανισότητα της αμοιβής εργασίας

Στις σύγχρονες κοινωνίες οι επαγγελματικές δεξιότητες έχουν συναρτηθεί με τα εισοδηματικά κριτήρια, συγκροτώντας τις ανάλογες τάξεις και τις κοινωνικές και οικονομικές διαφοροποιήσεις. Με βάση όμως την θεωρία του ανθρώπινου κεφαλαίου η εργασία δεν είναι μια ομοιογενής οντότητα, διότι διαφορετικά άτομα για πλήθους λόγων χαρακτηρίζονται από διαφορετικά επίπεδα ανθρώπινου κεφαλαίου, από διαφορετικές δηλαδή ικανότητες να συμβάλλουν στην παραγωγή των αγαθών και των υπηρεσιών. Η ανισότητα του ανθρώπινου κεφαλαίου δεν καθορίζεται όμως μόνο από τους παράγοντες που δεν ελέγχουν τα άτομα όπως, η κοινωνική καταγωγή ή τα φυσικά χαρίσματα όπως ισχυρίζεται ο Piketty, αλλά προσδιορίζονται σε κοινωνικό επίπεδο κυρίως από την ατομική επικυριαρχία και την μη-δημοκρατική κοινωνική και πολιτική οργάνωση.

Η «αυθαίρετη» συνεπώς συνάρτηση μεταξύ εισοδήματος και επαγγελματικών δεξιοτήτων δεν υπαγορεύεται συνήθως στην βάση της δημοκρατικής κοινωνικής οργάνωσης αλλά συνιστά ως επί των πλείστων αποτέλεσμα της ατομικής επικυριαρχίας και της μη- δημοκρατικής λειτουργίας. Σε μιά πραγματικά όμως δημοκρατική κοινωνική οργάνωση, η δίκαιη αναδιανομή του παραγόμενου οικονομικού πλούτου τείνει να αμβλύνει τις εισοδηματικές ανισότητες ανάμεσα στα επαγγέλματα, δημιουργώντας ενιαίο και αδιαίρετο κοινωνικό σώμα.

Διαχρονικά, η ιστορική εξέλιξη της κοινωνικής διαστρωμάτωσης, αντικαθρεφτίζει σε σημαντικό βαθμό την εμπέδωση των οικονομικών ανισοτήτων μεταξύ των μελών μιας κοινωνικής οργάνωσης. Όπως προκύπτει οι κοινωνικές τάξεις δεν συνιστούν στατικό οργανισμό προσδιορισμένο από νόμους κοινωνικών αυτοματισμών αλλά τουναντίον αμιγώς δυναμικό, όπου τα άτομα αντιπαλεύονται να αποκτήσουν περισσότερη δύναμη, πλούτο και εξουσία. Η τείνουσα ολιγαρχική κοινωνική οργάνωση επιφέρει οικονομικές διαφοροποιήσεις οι οποίες συγκροτούν τις ανάλογες κοινωνικές τάξεις.

Ο «αυθαίρετος» προσδιορισμός της αμοιβής της εργασίας χωρίς επαρκή οικονομική τεκμηρίωση, ο οποίος ρέπει να αυξάνει τις ανισότητες και να διευρύνει το χάσμα ανάμεσα στους πλούσιους και τους φτωχότερους, οδηγώντας σε φτωχοποίηση ευρύτερα κοινωνικά στρώματα, συνιστούν άδικες πολιτικές με ελλιπή δημοκρατική βάση και συνιστούν την «πεμπτουσία» των κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων στις σύγχρονες κοινωνίες.

Στην χώρα μας, μετά απο μια δεκαετή κρίση όπου απουσιάζει ο διάλογος των κοινωνικών εταίρων, έχει κυριαρχήσει η υποαπασχόληση, η υψηλή ανεργία και οι χαμηλές αμοιβές, οικοδομώντας εργασιακή «ζούγκλα» και διευρύνοντας ραγδαία τις ανισότητες, επιβεβαιώνοντας έτι περαιτέρω την προαναφερθείσα θεωρία του ανθρώπινου κεφαλαίου με την διαστρέβλωση της λαικής βούλησης.

Συνοψίζοντας, η βαρύνουσα σημασία της τήρησης του κοινωνικού συμβολαίου και της λαικής βούλησης, καθίστανται με κρυστάλλίνο τρόπο ως ο πλέον καθοριστικός παράγοντας, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι η αμοιβή της εργασίας στις κοινωνίες θα προσδιορίζεται με δίκαιο τρόπο ή διαφορετικά θα συντελείται ανισοκατανομή του πλούτου και ανισομέρεια των υλικών αγαθών προς όφελος των ολιγαρχικών δυνάμεων και εις βάρος της ολότητας του κοινωνικού σώματος.

Χρήστος Ξενοκώστας
Συγγραφέας, Οικονομολόγος